Το τρίτο συνέδριο του Κέντρου Σπαρτιατικών και Πελοποννησιακών Σπουδών, του Πανεπιστημίου του Νότιγχαμ, έχει ως θέμα τα Θρησκευτικά Τοπία της Πελοποννήσου. Θα γίνει στη Σπάρτη στις 30.03-01.04.2012
Αποτελεί ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία μιας που η διασύνδεση των μνημείων και εν προκειμένω των θρησκευτικών με το φυσικό τους περιβάλλον είναι ένα ζητούμενο στην αρχαιολογική έρευνα που είναι σπάνιο στον ελλαδικό χώρο. Είναι μια καλή αφορμή για να υπάρξει συνέχεια και σε άλλες περιοχές.
Το πρόγραμμα του συνεδρίου αναλυτικά είναι:
CONFERENCE PROGRAMME
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΕΔΡΙΟΤ
Friday 30 March 2012
Παρασκευή 30 Μαρτίου 2012
Venue/χώρος εργασιών συνεδρίου: αϊνοπούλειο Μέγαρο
(Cleomvrotou Pedestrian Street/ Πεζόδρομος Κλεομβρότου)
16.00-18.00 Registration at the Sainopouleion Megaron
Εγγραφή στο αïνοπούλειο Μέγαρο
17.30-18.00 Ceremony of the inauguration of the Sainopouleion Megaron
Σελετή εγκαινίων του αϊνοπουλείου Μεγάρου
18.00-18.30 Conference Opening Ceremony – Addresses
Σελετή Έναρξης υνεδρίου – Προσφωνήσεις
18.30-19.00 Inauguration of the exhibition by the Sparta Photography Club and
the 5
th Ephorate of Byzantine Antiquities on the theme “Byzantine
monuments in their natural landscape” by the Sparta Photography
Club
Εγκαίνια της έκθεσης της Υωτογραφικής Λέσχης πάρτης
(ΛΕ.ΥΩ.) της 3
ης ΕΒΑ, με θέμα «Βυζαντινά μνημεία στο φυσικό
τους περιβάλλον»
Award Ceremony for the Experimental Elementary School of Sparti
Competition on “Ancient temples and Βyzantine churches of my
home town”
Απονομή βραβείων για το διαγωνισμό του Πειραματικού
Γυμνάσιου πάρτης με θέμα «Αρχαίοι ναοί και βυζαντινές
εκκλησίες του τόπου μου»
19.00-20.00 Keynote speech by Professor James Wright (Bryn Mawr College), on
“Sacred Spaces in the Peloponnesos: theoretical and methodological
considerations and the perspective of the longue durée”
Εναρκτήρια ομιλία από τον καθηγητή James Wright (Bryn Mawr
College) με θέμα «Ιεροί χώροι της Πελοποννήσου: Θεωρητικά
και μεθοδολογικά ζητήματα, και μακροπρόθεσμες προοπτικές»
20.30 Reception hosted by the Mayor and the City Council of Sparti at the
“MENELAION HOTEL”
Παράθεση δεξίωσης από τον Δήμαρχο και το Δημοτικό
υμβούλιο πάρτης στο Ξενοδοχείο «ΜΕΝΕΛΑΪΟΝ»7
Saturday 31 March 2012
Σάββατο 31 Μαρτίου 2012
Session 1A. Myth, Legend, Identity and the Sacred
Συνεδρία 1Α. Μύθος, Θρύλοι, Ταυτότητα και το Ιερό Στοιχείο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
09.00-09.20 Ελένη Μαράντου, Η μυθολογία ως οδηγός στην κατανόηση του
θρησκευτικού τοπίου στους πρώιμους ιστορικούς χρόνους
09.20-09.40 Athena Hadji, The mythology of the sacred: The sacred character of the
Arcadian landscape, a diachronic anthropological approach
09.40-10.00 Aikaterini-Iliana Rassia, Some thoughts about the motif of the
Amazonomachy in the Temple of Apollo Epikourios at Bassai
10.00-10.20 Γεώργιος Μοστράτος, Η διαχείριση των πανελλήνιων και τοπικών μύθων
ως εκφράσεων πολιτικής προπαγάνδας και σφυρηλάτησης της εθνικής
συνείδησης: Η περίπτωση των αετωματικών συνθέσεων του Επιδαύρειου
Ασκληπιείου και του Σεγεατικού ναού της Αθηνάς Αλέας υπό το φως μίας
νέας ερμηνευτικής προσέγγισης και αποκατάστασης
10.20-10.40 Florentia Fragkopoulou, Spartan Cult and Mythology: Known
Unknowns
10.40-11.00 Greta Hawes, One body, two tombs: Pausanias on the heroic traditions
of Messeniα
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 1Β. Places of cult and the natural landscape
Συνεδρία 1Β. Τόποι λατρείας και το φυσικό τοπίο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
09.00-09.20 Emilia Banou, The Sacred Land- and Seascape of Kythera: The Minoan
peak sanctuary at Ayios Yeoryios sto Vouno
09.20-09.40 Mercourios Georgiadis and Aris Tsaravopoulos, The Sacred
Landscape at Mermygkari: A Minoan holy mountain on Kythera?
09.40-10.00 Μαρία Τσούλη, Νέες έρευνες στο Ιερό του Σαιναρίου Ποσειδώνος και την
ευρύτερη περιοχή του. Παρατηρήσεις για την επιλογή θέσεων λατρείας στη
χερσόνησο του Σαινάρου κατά την αρχαιότητα
10.00-10.20 Μαρία Σπαθή, Σο ιερό της Ειλειθυίας και των Κουρητών στην Αρχαία
Ιθώμη. Η σημασία της λατρείας στο ιερό σε σχέση με τον φυσικό
περιβάλλοντα χώρο και τα γειτονικά ιερά της Αρτέμιδος Λιμνάτιδος και του 8
Διός Ιθωμάτα
10.20-10.40 Δημοσθένης Κοσμόπουλος και Ελένη Μαλαπάνη, Μία σύγχρονη
προσέγγιση της περιήγησης του Παυσανία στο Μεσσηνιακό ιερό τοπίο της
«Μακαρίας Γης»
10.40-11.00 Γιάννης Λαμπρινάκος, Θεοί και Σόποι- Σο Ιερό Δαχτυλίδι: Μερικά
λιγότερο γνωστά ιερά γύρω από τη πάρτη
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 2Α. Cult and ritual practices, ritual performance
Συνεδρία 2Α. Λατρευτικές πρακτικές και τελετουργία
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
11.40-12.00 Christina Aamont, Concepts of pollution and purity in the Peloponnese
in Mycenaean times
12.00-12.20 Sam Farnham, Pollution and purity in comparative perspective during
the Early Iron Age: The Corinthia and the Argolid
12.20-12.40 Julie Hruby, Feasting and Drinking in a Sacred Landscape? Ritualised
consumption in the Bronze Age Messenian palace and chora
12.40-13.00 Katie Demakopoulou, Evidence for cult practices at Midea
13.00-13.20 Marcin Pawlak, The prosopography of Zeus’ priests in the Peloponnese
in Hellenistic and Roman times
13.20-13.40 Discussion / Συζήτηση
13.40-15.40 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα
Session 2B. Sacred places in time and in space
Συνεδρία 2B. Ιεροί Τόποι στο χώρο και το χρόνο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
11.40-12.00 Παναγιώτης Φάκλαρης, Ιερά και λατρείες στην αρχαία Κυνουρία
12.00-12.20 Σταύρος Βλήζος, Κατά τα φαινόμενα αντιφατικά, κατ’ ουσίαν
συμπληρωματικά μνημεία: Σο Αμυκλαίο από τα προϊστορικά έως τα
μεταβυζαντινά χρόνια
12.20-12.40 Jörg Rambach, Ρωμανός Πυλίας. Ένα παραποτάμιο ιερό
12.40-13.00 Ξένη Αραπογιάννη, Ένα ορεινό ιερό στην Άνω Μέλπεια Μεσσηνίας
13.00-13.20 Jana Mätzschker, The sacred landscape of Triphylia
13.20-13.40 Discussion / Συζήτηση
13.40-15.40 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα9
15.40-16.40 Session 3. Poster communications.
Συνεδρία 3. Αναρτημένες ανακοινώσεις.
16.25-16.40 Book presentation, Sparta in Modern Thought, by
Professor Stephen Hodkinson (CSPS Director; University of Nottingham)
16.25-16.40: Παρουσίαση βιβλίου, Sparta in Modern Thought, από τον
καθηγητή Stephen Hodkinson (Διευθυντή CSPS, Πανεπιστήμιο του
Νόττιγχαμ)
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
Session 4Α. Religion and the Past
Συνεδρία 4Α. Θρησκεία και το Παρελθόν
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
16.40-17.00 Ελένη Σαλαβούρα, Μυκηναϊκά ευρήματα σε αρκαδικά ιερά. υνέχεια ή
αναβίωση της λατρείας;
17.00-17.20 Rebecca Sweetman, Christianizing the Peloponnese: The
monumentalization of the religious landscape in the Late Antique period
17.20-17.40 Zdravko Dimitrov, Architectural details from Roman epoch, reused in
Byzantine churches in Mystras – like evidence about continuity in
religious architecture
17.40-18.00 Μιχαήλ Λεφαντζής, Οι νεότερες έρευνες ταύτισης και απόδοσης
αρχιτεκτονικών μελών σε δεύτερη και τρίτη χρήση στους βυζαντινούς ναούς
Αγίου Νικολάου Οχιάς και Αγίου Ιωάννη Κέριας στην Μέσα Μάνη και η
συμβολή τους στην αρχαία τοπογραφία της περιοχής
18.00-18.20 Discussion / Συζήτηση
18.20-18.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 4Β. Sacred Imagery
Συνεδρία 4Β. Ιερή Απεικόνιση
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
16.40-17.00 Gina Salapata, Lakonian and Messenian Plaques with Seated Figures:
Issues of Distribution and Identity
17.00-17.20 Δημήτρης Σούρλας, Σα γλυπτά των Κυθήρων ως φορείς θρησκευτικών
συμβολισμών
17.20-17.40 George Paraskeviotis, Peloponnesian Gods in Vergil’s pastoral poetry.
The case of God Pan
17.40-18.00 Danai Charamalmpous, Ο γραπτός διάκοσμος του Καθολικού της Μονής
Ζερμπίτσας
18.00-18.20 Discussion / Συζήτηση10
18.20-18.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 5A. Mobility, Pilgrimage and the Formation of the Sacred
Landscape
Συνεδρία 5A. Κινητικότητα, Προσκύνημα η Δημιουργία του Θρησκευτικού
Τοπίου
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
18.40-19.00 Μιχάλης Πετρόπουλος, Η συμβολή της Αχαΐας στην πρώιμη ναïκή
αρχιτεκτονική
19.00-19.20 Spyros Petrounakos, From city to sanctuary: Traversing the sacred
landscape of ancient Epidauros.
19.20-19.40 Peter Davies, Finding the Gap: Hellenistic rural sanctuaries in
Peloponnesian intensive survey
19.40-20.00 Σοφία Γερμανίδου, «Παραβιάζοντας το ιερό»: Βιοτεχνικές εγκαταστάσεις
δίπλα σε ναούς βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής στη Μεσσηνιακή
Μάνη
20.00-20.20 Discussion / Συζήτηση
Session 5B. Ritual Acts and Religious Festivals
Συνεδρία 5B. Τελετουργικά Δρώμενα και Θρησκευτικές Εορτές
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
18.40-19.00 Αγγελική Πετροπούλου, Σα παρτιατικά «Τακίνθεια» από ιστορική
σκοπιά
19.00-19.20 Μεταξία Παπαποστόλου, «Ο αγώνας των σταφυλοδρόμων» στη γιορτή
των Καρνείων. Ένα αγροτικό τελετουργικό για την ευλογία των καρπών στην
υπηρεσία της πόλης
19.20-19.40 Annalisa Paradiso, The geography of the Spartan sacrifices for war
19.40-20.00 Discussion / Συζήτηση11
Sunday 1 April 2012
Κυριακή 1 Απριλίου 2012
Session 6A. The Sacred and Social Identity
Συνεδρία 6A. Θρησκευτικό Στοιχείο και Κοινωνική Ταυτότητα
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
09.00-09.20 Katerina Psimogiannou, Places of memory in the Final Neolithic
Peloponnese: An interpretive approach of social and mortuary practices
09.20-09.40 Κατερίνα Τζαβελοπούλου, Σα ηρώα των αγορών ως χώροι διαμόρφωσης
της ταυτότητας των πόλεων της Πελοποννήσου
09.40-10.00 Jackie Whalen, Looking at an austere identity in the sacred landscapes
of Sparta
10.00-10.20 Μαρία Κοσμά, «Διαβάσεις» μέσω των πήλινων προσωπείων του ιερού της
Άρτεμης Ορθείας στη πάρτη
10.20-10.40 Αμαλία Ανδρουλιδάκη, Σο ιερό και το κοσμικό κατά την περίοδο της
Υραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο. Σο Γεράκι Λακωνίας
10.40-11.00 Ευαγγελία Πάντου, Οι εικόνες στο τέμπλο της Μητρόπολης του Μυστρά:
Μια «ιερή» εκφραστική σύνθεση των νεώτερων χρόνων
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 6Β. Reading Sacred Paraphernalia and Votives
Συνεδρία 6Β. Αναγνώσεις Ιερού Εξοπλισμού και Αφιερωμάτων
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
09.00-09.20 Stavros Oikonomidis, Through the eyes of the idols: Cults of the image
and preconceptions in LN and EH Peloponnesian finds
09.20-09.40 Μιχάλης Πετρόπουλος και Στέλλα Νεστορίδου, Ιερό Δήμητρας στη
Θέα Πατρών: Φαρακτηριστικοί Σύποι Λατρευτικών Ειδωλίων
09.40-10.00 Alexandra Alexandridou, Dedicating and Sacralising in the archaic
sanctuary of Poseidon at Kalaureia, Poros.
10.00-10.20 Vicky Vlachou, Aspects of ritual performance during the Early Iron Age
in the sanctuary of Apollo at Amyclae: The evidence of the pottery
10.20-10.40 Ειρήνη Πουπάκη, Μαρμάρινα σκεύη από τον εξοπλισμό λακωνικών
ιερών στο Μουσείο της πάρτης
10.40-11.00 Δημήτριος Κατσουλάκος, Σα ιερά κειμήλια του μοναστηριού της
Ζερμπίτσας Λακωνίας και η τύχη τους κατά τη διάρκεια των
προεπαναστατικών χρόνων
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ 12
Session 7Α. Sacred Landscapes and the Formation of Cultural, Political and
Ethnic Identity
Συνεδρία 7Α. Θρησκευτικά Τοπία και η Διαμόρφωση Πολιτιστικής,
Πολιτικής και Εθνικής Ταυτότητας
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
11.40-12.00 Aris Tsaravopoulos and Chrysanthi Gallou, Contextualising the
religious landscape of Kythera from the Geometric to the Roman times
12.00-12.20 James Roy, Lykaion, the sacred mountain of Arkadia
12.20-12.40 Elisavet Sioumpara, The sanctuary of Asclepius in Messene and the
propaganda of the Messenian identity
12.40-13.00 Nicholas Kalospyros, Stepping on to Sacred Scenery or Sacred
Landscape: Towards the Identity of Place Description of the
Peloponnesian Examples in Pausanias’ Periegesis
13.00-13.20 Olivier Gengler, Time in space: Memory and identity in the religious
landscape of Roman Peloponnese
13.20-13.40 Discussion / Συζήτηση
13.40-16.00 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα
Session 7B. a) Holy Place, Sacred Acts and Regional Identity, b) Oracular
Sanctuaries
Συνεδρία 7B. α) Ιερός Χώρος, Θρησκευτικά Δρώμενα και Χωρική Ταυτότητα
, β) Μαντικά Ιερά
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
11.40-12.00 Ann-Louise Schallin, Mycenaean identities and ceremonies at Dendra
and Midea in the Argolid
12.00-12.20 Adele Scafuro, Sacred landscapes in ancient Thouria: Roaming
identities/commemorative and appropriated continuity
12.20-12.40 Adolfo Domínguez and César Fornis, Thyreatis: Ritual Combats
within a Sacred Landscape
12.40-13.00 Άδωνις Κύρου, Πολεμικές και θρησκευτικές αντιπαραθέσεις στον
ταραγμένο Αργολικό Κόλπο του 17ου – 18ου αιώνα. Σο μίασμα του
«βρυκολακιασμού»
13.00-13.20 Αριάδνη Γκάρτσιου-Τάττη, Μαντεία της Λακωνίας
13.20-13.40 Andronike Makres, The sanctuary of Ino-Pasiphae at Thalamai
(Messenian Mani)
13.40-14.00 Discussion / Συζήτηση
14.00-16.00 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα13
16.00-16.40 Session 8. Poster Communications
Συνεδρία 8. Αναρτημένες ανακοινώσεις
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
Session 9Α. Sacred Nature and Sacred Landscape
Συνεδρία 9Α. Ιερή Φύση και Ιερό Τοπίο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
16.40-17.00 Γεωργία Φακάρου, ήμανση του ιερού στοιχείου μέσα από το φυσικό
τοπίο στα μυκηναϊκά ιερά της Πελοποννήσου
17.00-17.20 Αναστασία Παναγιωτοπούλου, Θεότητες της φύσης. Οι απεικονίσεις
τους στα ψηφιδωτά της Πελοποννήσου
17.20-17.40 Βασιλική Σταματοπούλου, Σα ιερά δέντρα στην Πελοπόννησο
17.40-18.00 Ιωάννης Παναγιώτης Τσουλόγιαννης, Ιερό Ασκληπιού Αγνίτα και
Ολιγανδρία στην Αρχαία πάρτη
18.00-18.20 Κατερίνα Τζαμουράνη, Σο ιερό του Παμίσου στον Άγιο Υλώρο
Μεσσηνίας, μύθοι, λατρεία και φυσικό περιβάλλον: Αφορμή για
εκπαιδευτικές δράσεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας (2011-12)
18.20-18.40 Discussion / Συζήτηση
Session 9Β. a) Anthropological Approaches to the Study of the Sacred in the
Peloponnese; b) Modern Approaches to the Preservation and Promotion of
the Sacred in the Peloponnese
Συνεδρία 9Β. Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις στη μελέτη του θρησκευτικού
στοιχείου στην Πελοπόννησο, β) Σύγχρονες προσεγγίσεις στη διατήρηση και
προώθηση του θρησκευτικού στοιχείου στην Πελοπόννησο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
16.40-17.00 Ελευθέριος Αλεξάκης, Τακίνθεια: Ιερός τόπος, μύθος και τελετουργία
στις Αμύκλες Λακωνίας. Μια ανθρωπολογική προσέγγιση
17.00-17.20 Ελένη Ψυχογιού, Από το ναό της Αθηνάς στο αλώνι της «Αγιαλένης»:
Mια διαχρονική αφήγηση εγγεγραμμένη στο ιερό τοπίο της Αλίφειρας
17.20-17.40 Αθανάσιος Φωτόπουλος, Λαϊκές παραδόσεις για μοναστήρια και ναούς
της Ηλείας
17.40-18.00 Richard Witt, The diachronic religious landscape of the Peloponnesian
shepherd
18.00-18.20 Francesca Luongo, The Artemis Orthia Sanctuary at Sparta: New light
on the middle 7th century B.C. temple
18.20-18.40 Κωνσταντίνα Ντουβή και Μαίρη Ξυπνητού, Ιερά μοναστηριακά
τοπία της Πελοποννήσου από τις εργασίες αποκατάστασής τους κατά τα έτη
2006-200914
18.40-19.00 Discussion / Συζήτηση
19.00-19.30 Final Discussion and Closing Ceremony of the Conference
Τελική Συζήτηση και Τελετή λήξεως Συνεδρίου
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
Αποτελεί ενδιαφέρουσα πρωτοβουλία μιας που η διασύνδεση των μνημείων και εν προκειμένω των θρησκευτικών με το φυσικό τους περιβάλλον είναι ένα ζητούμενο στην αρχαιολογική έρευνα που είναι σπάνιο στον ελλαδικό χώρο. Είναι μια καλή αφορμή για να υπάρξει συνέχεια και σε άλλες περιοχές.
Το πρόγραμμα του συνεδρίου αναλυτικά είναι:
CONFERENCE PROGRAMME
ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΤΝΕΔΡΙΟΤ
Friday 30 March 2012
Παρασκευή 30 Μαρτίου 2012
Venue/χώρος εργασιών συνεδρίου: αϊνοπούλειο Μέγαρο
(Cleomvrotou Pedestrian Street/ Πεζόδρομος Κλεομβρότου)
16.00-18.00 Registration at the Sainopouleion Megaron
Εγγραφή στο αïνοπούλειο Μέγαρο
17.30-18.00 Ceremony of the inauguration of the Sainopouleion Megaron
Σελετή εγκαινίων του αϊνοπουλείου Μεγάρου
18.00-18.30 Conference Opening Ceremony – Addresses
Σελετή Έναρξης υνεδρίου – Προσφωνήσεις
18.30-19.00 Inauguration of the exhibition by the Sparta Photography Club and
the 5
th Ephorate of Byzantine Antiquities on the theme “Byzantine
monuments in their natural landscape” by the Sparta Photography
Club
Εγκαίνια της έκθεσης της Υωτογραφικής Λέσχης πάρτης
(ΛΕ.ΥΩ.) της 3
ης ΕΒΑ, με θέμα «Βυζαντινά μνημεία στο φυσικό
τους περιβάλλον»
Award Ceremony for the Experimental Elementary School of Sparti
Competition on “Ancient temples and Βyzantine churches of my
home town”
Απονομή βραβείων για το διαγωνισμό του Πειραματικού
Γυμνάσιου πάρτης με θέμα «Αρχαίοι ναοί και βυζαντινές
εκκλησίες του τόπου μου»
19.00-20.00 Keynote speech by Professor James Wright (Bryn Mawr College), on
“Sacred Spaces in the Peloponnesos: theoretical and methodological
considerations and the perspective of the longue durée”
Εναρκτήρια ομιλία από τον καθηγητή James Wright (Bryn Mawr
College) με θέμα «Ιεροί χώροι της Πελοποννήσου: Θεωρητικά
και μεθοδολογικά ζητήματα, και μακροπρόθεσμες προοπτικές»
20.30 Reception hosted by the Mayor and the City Council of Sparti at the
“MENELAION HOTEL”
Παράθεση δεξίωσης από τον Δήμαρχο και το Δημοτικό
υμβούλιο πάρτης στο Ξενοδοχείο «ΜΕΝΕΛΑΪΟΝ»7
Saturday 31 March 2012
Σάββατο 31 Μαρτίου 2012
Session 1A. Myth, Legend, Identity and the Sacred
Συνεδρία 1Α. Μύθος, Θρύλοι, Ταυτότητα και το Ιερό Στοιχείο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
09.00-09.20 Ελένη Μαράντου, Η μυθολογία ως οδηγός στην κατανόηση του
θρησκευτικού τοπίου στους πρώιμους ιστορικούς χρόνους
09.20-09.40 Athena Hadji, The mythology of the sacred: The sacred character of the
Arcadian landscape, a diachronic anthropological approach
09.40-10.00 Aikaterini-Iliana Rassia, Some thoughts about the motif of the
Amazonomachy in the Temple of Apollo Epikourios at Bassai
10.00-10.20 Γεώργιος Μοστράτος, Η διαχείριση των πανελλήνιων και τοπικών μύθων
ως εκφράσεων πολιτικής προπαγάνδας και σφυρηλάτησης της εθνικής
συνείδησης: Η περίπτωση των αετωματικών συνθέσεων του Επιδαύρειου
Ασκληπιείου και του Σεγεατικού ναού της Αθηνάς Αλέας υπό το φως μίας
νέας ερμηνευτικής προσέγγισης και αποκατάστασης
10.20-10.40 Florentia Fragkopoulou, Spartan Cult and Mythology: Known
Unknowns
10.40-11.00 Greta Hawes, One body, two tombs: Pausanias on the heroic traditions
of Messeniα
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 1Β. Places of cult and the natural landscape
Συνεδρία 1Β. Τόποι λατρείας και το φυσικό τοπίο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
09.00-09.20 Emilia Banou, The Sacred Land- and Seascape of Kythera: The Minoan
peak sanctuary at Ayios Yeoryios sto Vouno
09.20-09.40 Mercourios Georgiadis and Aris Tsaravopoulos, The Sacred
Landscape at Mermygkari: A Minoan holy mountain on Kythera?
09.40-10.00 Μαρία Τσούλη, Νέες έρευνες στο Ιερό του Σαιναρίου Ποσειδώνος και την
ευρύτερη περιοχή του. Παρατηρήσεις για την επιλογή θέσεων λατρείας στη
χερσόνησο του Σαινάρου κατά την αρχαιότητα
10.00-10.20 Μαρία Σπαθή, Σο ιερό της Ειλειθυίας και των Κουρητών στην Αρχαία
Ιθώμη. Η σημασία της λατρείας στο ιερό σε σχέση με τον φυσικό
περιβάλλοντα χώρο και τα γειτονικά ιερά της Αρτέμιδος Λιμνάτιδος και του 8
Διός Ιθωμάτα
10.20-10.40 Δημοσθένης Κοσμόπουλος και Ελένη Μαλαπάνη, Μία σύγχρονη
προσέγγιση της περιήγησης του Παυσανία στο Μεσσηνιακό ιερό τοπίο της
«Μακαρίας Γης»
10.40-11.00 Γιάννης Λαμπρινάκος, Θεοί και Σόποι- Σο Ιερό Δαχτυλίδι: Μερικά
λιγότερο γνωστά ιερά γύρω από τη πάρτη
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 2Α. Cult and ritual practices, ritual performance
Συνεδρία 2Α. Λατρευτικές πρακτικές και τελετουργία
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
11.40-12.00 Christina Aamont, Concepts of pollution and purity in the Peloponnese
in Mycenaean times
12.00-12.20 Sam Farnham, Pollution and purity in comparative perspective during
the Early Iron Age: The Corinthia and the Argolid
12.20-12.40 Julie Hruby, Feasting and Drinking in a Sacred Landscape? Ritualised
consumption in the Bronze Age Messenian palace and chora
12.40-13.00 Katie Demakopoulou, Evidence for cult practices at Midea
13.00-13.20 Marcin Pawlak, The prosopography of Zeus’ priests in the Peloponnese
in Hellenistic and Roman times
13.20-13.40 Discussion / Συζήτηση
13.40-15.40 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα
Session 2B. Sacred places in time and in space
Συνεδρία 2B. Ιεροί Τόποι στο χώρο και το χρόνο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
11.40-12.00 Παναγιώτης Φάκλαρης, Ιερά και λατρείες στην αρχαία Κυνουρία
12.00-12.20 Σταύρος Βλήζος, Κατά τα φαινόμενα αντιφατικά, κατ’ ουσίαν
συμπληρωματικά μνημεία: Σο Αμυκλαίο από τα προϊστορικά έως τα
μεταβυζαντινά χρόνια
12.20-12.40 Jörg Rambach, Ρωμανός Πυλίας. Ένα παραποτάμιο ιερό
12.40-13.00 Ξένη Αραπογιάννη, Ένα ορεινό ιερό στην Άνω Μέλπεια Μεσσηνίας
13.00-13.20 Jana Mätzschker, The sacred landscape of Triphylia
13.20-13.40 Discussion / Συζήτηση
13.40-15.40 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα9
15.40-16.40 Session 3. Poster communications.
Συνεδρία 3. Αναρτημένες ανακοινώσεις.
16.25-16.40 Book presentation, Sparta in Modern Thought, by
Professor Stephen Hodkinson (CSPS Director; University of Nottingham)
16.25-16.40: Παρουσίαση βιβλίου, Sparta in Modern Thought, από τον
καθηγητή Stephen Hodkinson (Διευθυντή CSPS, Πανεπιστήμιο του
Νόττιγχαμ)
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
Session 4Α. Religion and the Past
Συνεδρία 4Α. Θρησκεία και το Παρελθόν
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
16.40-17.00 Ελένη Σαλαβούρα, Μυκηναϊκά ευρήματα σε αρκαδικά ιερά. υνέχεια ή
αναβίωση της λατρείας;
17.00-17.20 Rebecca Sweetman, Christianizing the Peloponnese: The
monumentalization of the religious landscape in the Late Antique period
17.20-17.40 Zdravko Dimitrov, Architectural details from Roman epoch, reused in
Byzantine churches in Mystras – like evidence about continuity in
religious architecture
17.40-18.00 Μιχαήλ Λεφαντζής, Οι νεότερες έρευνες ταύτισης και απόδοσης
αρχιτεκτονικών μελών σε δεύτερη και τρίτη χρήση στους βυζαντινούς ναούς
Αγίου Νικολάου Οχιάς και Αγίου Ιωάννη Κέριας στην Μέσα Μάνη και η
συμβολή τους στην αρχαία τοπογραφία της περιοχής
18.00-18.20 Discussion / Συζήτηση
18.20-18.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 4Β. Sacred Imagery
Συνεδρία 4Β. Ιερή Απεικόνιση
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
16.40-17.00 Gina Salapata, Lakonian and Messenian Plaques with Seated Figures:
Issues of Distribution and Identity
17.00-17.20 Δημήτρης Σούρλας, Σα γλυπτά των Κυθήρων ως φορείς θρησκευτικών
συμβολισμών
17.20-17.40 George Paraskeviotis, Peloponnesian Gods in Vergil’s pastoral poetry.
The case of God Pan
17.40-18.00 Danai Charamalmpous, Ο γραπτός διάκοσμος του Καθολικού της Μονής
Ζερμπίτσας
18.00-18.20 Discussion / Συζήτηση10
18.20-18.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 5A. Mobility, Pilgrimage and the Formation of the Sacred
Landscape
Συνεδρία 5A. Κινητικότητα, Προσκύνημα η Δημιουργία του Θρησκευτικού
Τοπίου
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
18.40-19.00 Μιχάλης Πετρόπουλος, Η συμβολή της Αχαΐας στην πρώιμη ναïκή
αρχιτεκτονική
19.00-19.20 Spyros Petrounakos, From city to sanctuary: Traversing the sacred
landscape of ancient Epidauros.
19.20-19.40 Peter Davies, Finding the Gap: Hellenistic rural sanctuaries in
Peloponnesian intensive survey
19.40-20.00 Σοφία Γερμανίδου, «Παραβιάζοντας το ιερό»: Βιοτεχνικές εγκαταστάσεις
δίπλα σε ναούς βυζαντινής και μεταβυζαντινής εποχής στη Μεσσηνιακή
Μάνη
20.00-20.20 Discussion / Συζήτηση
Session 5B. Ritual Acts and Religious Festivals
Συνεδρία 5B. Τελετουργικά Δρώμενα και Θρησκευτικές Εορτές
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
18.40-19.00 Αγγελική Πετροπούλου, Σα παρτιατικά «Τακίνθεια» από ιστορική
σκοπιά
19.00-19.20 Μεταξία Παπαποστόλου, «Ο αγώνας των σταφυλοδρόμων» στη γιορτή
των Καρνείων. Ένα αγροτικό τελετουργικό για την ευλογία των καρπών στην
υπηρεσία της πόλης
19.20-19.40 Annalisa Paradiso, The geography of the Spartan sacrifices for war
19.40-20.00 Discussion / Συζήτηση11
Sunday 1 April 2012
Κυριακή 1 Απριλίου 2012
Session 6A. The Sacred and Social Identity
Συνεδρία 6A. Θρησκευτικό Στοιχείο και Κοινωνική Ταυτότητα
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
09.00-09.20 Katerina Psimogiannou, Places of memory in the Final Neolithic
Peloponnese: An interpretive approach of social and mortuary practices
09.20-09.40 Κατερίνα Τζαβελοπούλου, Σα ηρώα των αγορών ως χώροι διαμόρφωσης
της ταυτότητας των πόλεων της Πελοποννήσου
09.40-10.00 Jackie Whalen, Looking at an austere identity in the sacred landscapes
of Sparta
10.00-10.20 Μαρία Κοσμά, «Διαβάσεις» μέσω των πήλινων προσωπείων του ιερού της
Άρτεμης Ορθείας στη πάρτη
10.20-10.40 Αμαλία Ανδρουλιδάκη, Σο ιερό και το κοσμικό κατά την περίοδο της
Υραγκοκρατίας στην Πελοπόννησο. Σο Γεράκι Λακωνίας
10.40-11.00 Ευαγγελία Πάντου, Οι εικόνες στο τέμπλο της Μητρόπολης του Μυστρά:
Μια «ιερή» εκφραστική σύνθεση των νεώτερων χρόνων
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ
Session 6Β. Reading Sacred Paraphernalia and Votives
Συνεδρία 6Β. Αναγνώσεις Ιερού Εξοπλισμού και Αφιερωμάτων
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
09.00-09.20 Stavros Oikonomidis, Through the eyes of the idols: Cults of the image
and preconceptions in LN and EH Peloponnesian finds
09.20-09.40 Μιχάλης Πετρόπουλος και Στέλλα Νεστορίδου, Ιερό Δήμητρας στη
Θέα Πατρών: Φαρακτηριστικοί Σύποι Λατρευτικών Ειδωλίων
09.40-10.00 Alexandra Alexandridou, Dedicating and Sacralising in the archaic
sanctuary of Poseidon at Kalaureia, Poros.
10.00-10.20 Vicky Vlachou, Aspects of ritual performance during the Early Iron Age
in the sanctuary of Apollo at Amyclae: The evidence of the pottery
10.20-10.40 Ειρήνη Πουπάκη, Μαρμάρινα σκεύη από τον εξοπλισμό λακωνικών
ιερών στο Μουσείο της πάρτης
10.40-11.00 Δημήτριος Κατσουλάκος, Σα ιερά κειμήλια του μοναστηριού της
Ζερμπίτσας Λακωνίας και η τύχη τους κατά τη διάρκεια των
προεπαναστατικών χρόνων
11.00-11.20 Discussion / Συζήτηση
11.20-11.40 Tea/Coffee Break – Διάλειμμα καφέ 12
Session 7Α. Sacred Landscapes and the Formation of Cultural, Political and
Ethnic Identity
Συνεδρία 7Α. Θρησκευτικά Τοπία και η Διαμόρφωση Πολιτιστικής,
Πολιτικής και Εθνικής Ταυτότητας
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
11.40-12.00 Aris Tsaravopoulos and Chrysanthi Gallou, Contextualising the
religious landscape of Kythera from the Geometric to the Roman times
12.00-12.20 James Roy, Lykaion, the sacred mountain of Arkadia
12.20-12.40 Elisavet Sioumpara, The sanctuary of Asclepius in Messene and the
propaganda of the Messenian identity
12.40-13.00 Nicholas Kalospyros, Stepping on to Sacred Scenery or Sacred
Landscape: Towards the Identity of Place Description of the
Peloponnesian Examples in Pausanias’ Periegesis
13.00-13.20 Olivier Gengler, Time in space: Memory and identity in the religious
landscape of Roman Peloponnese
13.20-13.40 Discussion / Συζήτηση
13.40-16.00 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα
Session 7B. a) Holy Place, Sacred Acts and Regional Identity, b) Oracular
Sanctuaries
Συνεδρία 7B. α) Ιερός Χώρος, Θρησκευτικά Δρώμενα και Χωρική Ταυτότητα
, β) Μαντικά Ιερά
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
11.40-12.00 Ann-Louise Schallin, Mycenaean identities and ceremonies at Dendra
and Midea in the Argolid
12.00-12.20 Adele Scafuro, Sacred landscapes in ancient Thouria: Roaming
identities/commemorative and appropriated continuity
12.20-12.40 Adolfo Domínguez and César Fornis, Thyreatis: Ritual Combats
within a Sacred Landscape
12.40-13.00 Άδωνις Κύρου, Πολεμικές και θρησκευτικές αντιπαραθέσεις στον
ταραγμένο Αργολικό Κόλπο του 17ου – 18ου αιώνα. Σο μίασμα του
«βρυκολακιασμού»
13.00-13.20 Αριάδνη Γκάρτσιου-Τάττη, Μαντεία της Λακωνίας
13.20-13.40 Andronike Makres, The sanctuary of Ino-Pasiphae at Thalamai
(Messenian Mani)
13.40-14.00 Discussion / Συζήτηση
14.00-16.00 Lunch Break / Μεσημεριανό Γεύμα13
16.00-16.40 Session 8. Poster Communications
Συνεδρία 8. Αναρτημένες ανακοινώσεις
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
Session 9Α. Sacred Nature and Sacred Landscape
Συνεδρία 9Α. Ιερή Φύση και Ιερό Τοπίο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 1/ Αίθουσα 1
16.40-17.00 Γεωργία Φακάρου, ήμανση του ιερού στοιχείου μέσα από το φυσικό
τοπίο στα μυκηναϊκά ιερά της Πελοποννήσου
17.00-17.20 Αναστασία Παναγιωτοπούλου, Θεότητες της φύσης. Οι απεικονίσεις
τους στα ψηφιδωτά της Πελοποννήσου
17.20-17.40 Βασιλική Σταματοπούλου, Σα ιερά δέντρα στην Πελοπόννησο
17.40-18.00 Ιωάννης Παναγιώτης Τσουλόγιαννης, Ιερό Ασκληπιού Αγνίτα και
Ολιγανδρία στην Αρχαία πάρτη
18.00-18.20 Κατερίνα Τζαμουράνη, Σο ιερό του Παμίσου στον Άγιο Υλώρο
Μεσσηνίας, μύθοι, λατρεία και φυσικό περιβάλλον: Αφορμή για
εκπαιδευτικές δράσεις στο Αρχαιολογικό Μουσείο Μεσσηνίας (2011-12)
18.20-18.40 Discussion / Συζήτηση
Session 9Β. a) Anthropological Approaches to the Study of the Sacred in the
Peloponnese; b) Modern Approaches to the Preservation and Promotion of
the Sacred in the Peloponnese
Συνεδρία 9Β. Ανθρωπολογικές προσεγγίσεις στη μελέτη του θρησκευτικού
στοιχείου στην Πελοπόννησο, β) Σύγχρονες προσεγγίσεις στη διατήρηση και
προώθηση του θρησκευτικού στοιχείου στην Πελοπόννησο
Chair/Προεδρείο: tbc
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
16.40-17.00 Ελευθέριος Αλεξάκης, Τακίνθεια: Ιερός τόπος, μύθος και τελετουργία
στις Αμύκλες Λακωνίας. Μια ανθρωπολογική προσέγγιση
17.00-17.20 Ελένη Ψυχογιού, Από το ναό της Αθηνάς στο αλώνι της «Αγιαλένης»:
Mια διαχρονική αφήγηση εγγεγραμμένη στο ιερό τοπίο της Αλίφειρας
17.20-17.40 Αθανάσιος Φωτόπουλος, Λαϊκές παραδόσεις για μοναστήρια και ναούς
της Ηλείας
17.40-18.00 Richard Witt, The diachronic religious landscape of the Peloponnesian
shepherd
18.00-18.20 Francesca Luongo, The Artemis Orthia Sanctuary at Sparta: New light
on the middle 7th century B.C. temple
18.20-18.40 Κωνσταντίνα Ντουβή και Μαίρη Ξυπνητού, Ιερά μοναστηριακά
τοπία της Πελοποννήσου από τις εργασίες αποκατάστασής τους κατά τα έτη
2006-200914
18.40-19.00 Discussion / Συζήτηση
19.00-19.30 Final Discussion and Closing Ceremony of the Conference
Τελική Συζήτηση και Τελετή λήξεως Συνεδρίου
Venue/χώρος εργασιών: Lecture Room 2/ Αίθουσα 2
